Yatırım Rüzgarı Tersine Döndü: Yabancı Sermaye Geriliyor
2024 yılının son çeyreğine ait doğrudan yatırımlar ve yabancı sermayeli şirket verileri, Türkiye ekonomisine dair dikkat çekici bir tabloyu gözler önüne serdi. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) yayımladığı son rapora göre, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye ilgisi ciddi oranda azaldı.
Yabancı Sermayeli Şirketlerde Sert Düşüş
Rapora göre 2024’ün son üç ayında, Türkiye’de kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30,8 oranında azaldı. Özellikle anonim şirketlerde bilgisayar programlama faaliyetleri öne çıkarken, limited şirketlerde toptan ticaret sektörünün ağırlıkta olduğu görüldü. Ancak tüm sektörlerde genel olarak düşüş yaşandı.
Net Yatırım Girişi Daraldı
Söz konusu dönemde Türkiye’ye yapılan doğrudan yabancı yatırım girişleri toplamda 3,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ancak Türkiye’den yurt dışına giden yatırımlar da artarak 2,4 milyar dolara ulaştı. Bu tablo sonucunda net yatırım girişi yalnızca 1,3 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Bu rakam, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 35,6 oranında bir azalma anlamına geliyor. Gayrimenkul alımları hariç tutulduğunda ise net sermaye hareketi 688 milyon dolarla sınırlı kaldı.
Konut Satışları Gerilemeye Devam Ediyor
Yabancılara yönelik konut satışları da düşüş eğilimini sürdürdü. 2024’ün son çeyreğinde Türkiye genelinde yabancılara toplam 6.583 konut satıldı. Bu rakam, 2023’e göre yüzde 3,3’lük bir düşüş anlamına geliyor. Satışların büyük bir kısmı İstanbul (%35,8) ve Antalya’da (%32,8) yoğunlaştı. Türkiye’den en çok konut satın alan yabancı uyruklular arasında Rusya (1.232 konut), İran (611 konut) ve Ukrayna (477 konut) vatandaşları yer aldı.
İmalat Yatırımları Liderliği Sürdürdü
Yabancı yatırımcılar tarafından en fazla tercih edilen sektör, yüzde 34,5 oranıyla yine imalat oldu. Ancak bu sektördeki yatırım oranı geçen yıla kıyasla geriledi. Toptan ve perakende ticaret sektörü ise yüzde 25,3’lük payla ikinci sıraya yerleşti. Özellikle ticaret alanında yatırım ilgisinin artması dikkat çekti.
Avrupa Ülkeleri Öne Çıktı
Ülke bazında incelendiğinde, Türkiye’ye yönelik doğrudan yabancı yatırımların önemli bir kısmı Almanya ve Hollanda kaynaklı gerçekleşti. Her iki ülkenin toplam yatırım içindeki payı yüzde 43,9 olarak açıklandı. Ayrıca ABD, İrlanda ve İsviçre gibi ülkelerin de Türkiye’deki yatırım hacimlerinde artış yaşandı.
Yeni Şirket Sayısı Genel Olarak Azaldı
Türkiye’de yeni kurulan yabancı sermayeli şirketlerin ülke dağılımında ise İran ve Almanya ortaklı kuruluşlar öne çıktı. Ancak genel olarak tüm ülkelerin Türkiye’de kurduğu yeni şirket sayılarında belirgin bir azalma gözlemlendi. İstanbul ise hâlâ toplam kurulan yabancı şirketlerin %60,2’sine ev sahipliği yaparak bu alandaki liderliğini korudu.
Yurt Dışına Yatırımda Gayrimenkul İlgi Çekiyor
Türkiye’den yurt dışına yapılan yatırımlarda da gayrimenkul sektörü ağırlığını koruyor. 2024’ün son çeyreğinde bu sektördeki yatırım oranı azalmış olsa da, bölgesel olarak önemli artışlar dikkat çekti. Özellikle Cezayir, Kazakistan, Özbekistan ve Yunanistan’a yapılan yatırımlar yükselişe geçti. Cezayir’e yapılan yatırım sıfırdan 150 milyon dolara çıktı.
Öte yandan, Türkiye’deki yatırımcıların yurt dışında gayrimenkul alımlarındaki artış da dikkat çekici seviyelere ulaştı. 2017–2021 döneminde ortalama 255 milyon dolar olan bu alımlar, 2022’de 505 milyon dolara, 2023’te 1,4 milyar dolara, 2024’te ise 2 milyar dolara çıktı.