İran'da Yeni Dönem, Pezeşkiyan Cumhurbaşkanlığı Koltuğunda
İran'da düzenlenen 14'üncü dönem cumhurbaşkanlığı seçimlerinde reformist Tebriz Milletvekili ve eski Sağlık Bakanı Mesud Pezeşkiyan, ikinci turda oyların yüzde 53,7'sini alarak ülkenin 9'uncu Cumhurbaşkanı seçildi. Seçim süreci, yerel saatle sabah 08.00'de başladı ve yoğun katılım nedeniyle üç kez uzatıldıktan sonra gece yarısı tamamlandı. Oy sayımının ardından Pezeşkiyan'ın galibiyeti resmileşti.
Oyların Dağılımı ve Katılım Oranı
İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, seçim sonuçlarını açıkladı. Ülke genelindeki 59 bin sandıkta toplam 30 milyon 530 bin 157 oy kullanıldı. Pezeşkiyan, 16 milyon 384 bin 403 oy alarak yüzde 53,7 oranında oy kazandı. Rakibi muhafazakar Said Celili ise 13 milyon 538 bin 179 oy ile yüzde 44,4'te kaldı. İkinci tura katılım oranı yüzde 49,8 olarak belirlendi. İlk turda katılım yüzde 40 ile tarihsel olarak en düşük seviyede kalmıştı.
Mesud Pezeşkiyan Kimdir?
Mesud Pezeşkiyan, 29 Eylül 1954'te Mahabad'da doğdu ve İranlı Türk bir ailenin çocuğu olarak büyüdü. Eğitimini Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesinde tamamladıktan sonra, İran-Irak savaşı sırasında hem muharip hem de doktor olarak görev yaptı. Savaştan sonra genel cerrahi ihtisasını tamamlayarak kalp cerrahisi uzmanı oldu ve Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi'nde çeşitli görevlerde bulundu.
Pezeşkiyan, 1994'te eşi ve oğlunu trafik kazasında kaybetti. Geriye kalan iki oğlunu ve bir kızını tek başına büyütmesi, halk arasında ona büyük bir sempati kazandırdı. Siyasi kariyeri 1997'de Sağlık Bakanı Yardımcısı olarak başladı ve 2001'de Sağlık Bakanı olarak devam etti. 2008'den itibaren beş dönem Tebriz Milletvekili olarak görev yaptı.
Reformist Siyaset ve Batı ile İlişkiler
Pezeşkiyan, hükümetin muhaliflere karşı tutumunu eleştiren ve reformist politikaları savunan bir figür olarak tanındı. 2009'daki seçim olayları sonrası güvenlik güçlerinin müdahalelerini eleştirmesi, onu muhafazakar vekillerle karşı karşıya getirdi. 2016-2020 yılları arasında İran Meclis Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı ve bu süreçte nükleer anlaşma ve Batı ile iyi ilişkileri savundu.
Mahsa Emini'nin Ölümünden Sonra
Eylül 2022'de Mahsa Emini'nin ölümünün ardından zorunlu başörtüsü yasasını eleştiren Pezeşkiyan, bu yasaların durumu kötüleştirdiğini ve sona erdirilmesi gerektiğini belirtti. Bu açıklamalar, onun reformist çizgisini ve toplumsal hassasiyetlere duyarlılığını bir kez daha ortaya koydu.
Seçim Kampanyası ve Vaadleri
Seçim kampanyalarında etnik ve mezhebi ayrımcılık, zorunlu başörtüsü sorunu, ekonomi ve adalet konularına vurgu yapan Pezeşkiyan, internet yasaklarını büyük ölçüde kaldırma sözü verdi. Eski Cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ve Hasan Ruhani ile eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif gibi önemli isimlerin desteğini aldı. Pezeşkiyan, 2005'ten sonra İran'da cumhurbaşkanı seçilen ilk reformist lider oldu.
İran'ın Geleceği İçin Yeni Umut
Pezeşkiyan'ın seçilmesi, İran'da reformist politikaların yeniden gündeme gelmesi açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Batı ile daha iyi ilişkiler kurma vaadi, uluslararası arenada da olumlu karşılandı. Pezeşkiyan, ekonomik ve sosyal reformlarla İran'ı daha modern ve açık bir toplum haline getirmeyi hedefliyor.
